در کلیات مفاتیح الجنان آداب و اعمال زیر برای شب و روز عاشورا (دهم محرم) ذکر شده که شرح آن ها را به صورت مفصل برایتان آماده کرده ایم.
شب عاشورا
شب عاشوراست؛ سید در کتاب «اقبال» برای این شب دعاها و نمازهای بسیار با فضیلت‌های فراوان روایت کرده، از جمله «صد رکعت» نماز که در هر رکعت پس از سوره «حَمد» «سه مرتبه» سوره «توحید» خوانده و بعد از پایان صد رکعت «هفتاد مرتبه» بگوید:
سُبْحانَ اللّٰهِ، وَالحَمْدُ للّٰهِ، وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَکْبَرُ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّهَ إِلّا باللّٰهِ العَلِیِّ العَظِیمِ؛ منزّه است خدا و سپاس خدای را و نیست معبودی جز خدا و خدا بزرگ‌تر است و جنبش و نیرویی نیست مگر به خدای برتر بزرگ.
و در روایت دیگر پس از «العَلِیِّ العَظِیمِ» استغفار هم ذکر شده؛ و نیز چهار رکعت نماز در آخر شب که در هر رکعت پس از سوره «حَمد»، هرکدام از «آیت‌الکرسی» و سوره‌های «توحید» و «فلق» و «ناس» را «ده مرتبه» بخواند و پس از سلام «صد مرتبه» سوره «توحید» را قرائت کند و دیگر چهار رکعت نماز، در هر رکعت سوره «حَمد» و «پنجاه مرتبه» سوره «توحید».
این نماز برابر است با «نماز امیرالمؤمنین» علیه‌السلام که فضیلت بسیار دارد و فرموده: پس از نماز، بسیار ذکر خدا کند و صلوات بسیار بر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرستد و هرچه می‌تواند بر دشمنان ایشان لعن کند؛
در فضیلت اِحیای این شب روایت کرده: مانند آن است که عبادت کرده باشد به عبادت جمیع فرشتگان و عبادت در آن، برابر هفتاد سال عبادت است و اگر کسی را توفیق دست دهد، در چنین شبی در کربلا باشد و امام حسین علیه‌السلام را زیارت کند و نزد آن حضرت تا صبح بیتوته کند، خدا او را آغشته به خون امام حسین علیه‌السلام در زمره شهدا با آن حضرت محشور فرماید.
روز عاشورا
روز دهم ماه محرم، روز مصیبت و اندوه اهل بیت علیه‌السلام و همه شیعیان است. به همین دلیل شایسته نیست که در این روز شیعیان به کسب و کار روزانه و کارهای دنیایی بپردازند. در این روز محبان اهل بیت علیه‌السلام باید مشغول به عزاداری و شرکت در مراسم روضه اهل بیت علیه‌السلام باشند. برای چنین افرادی که دارای مشاغل ضروری نیستند و از کسب و کار خود دست می‌کشند پاداش و ثواب بسیاری در نظر گرفته شده و و به فرموده امام رئوف علیه‌السلام خداوند حاجت‌های دنیایی و اخروی او را بر آورده می‌کند و کسی که در این روز به جمع آوری مال برای خانواده‌اش بپردازد، خدا به مال او برکتی نخواهد داد. یکی دیگر از کارهای ممنوعه در این روز خنده و شوخی و انجام سرگرمی‌های شادی آور است.
- خواندن زیارت عاشورا
- خواندن زیارت عاشورای غیرمعروفه
- ترک کارهای دنیوی در روز عاشورا
- خواندن زیارت وارث
- دعای عشرات در روز عاشورا
- تلاوت سوره اخلاص در روز عاشورا
- کراهت روزه در روزهای نهم و دهم محرم
- امساک بدون قصد روزه در عاشورا
۱. خواندن زیارت عاشورا
زیارت مشهور آن حضرت شیخ طوسى و ابن قولویه و غیر ایشان رحمهم اللّه روایت کرده‌اند از سیف بن عمیره و صالح ابن عقبه و هردو از محمّد بن اسماعیل و علقمه بن محمّد خضرمى و هردو از مالک جهنى که حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام فرمود که هرکه زیارت کند حضرت امام حسین علیه السّلام را در روز دهم محرم یا نزد قبر آن حضرت گریان شود، ملاقات کند خدا را در روز قیامت با ثواب دو هزار هزار حج و دو هزار هزار عمره و دو هزار هزار جهاد که هریک را با رسول خدا-صلّى اللّه علیه و آله-و ائمّۀ طاهرین-علیهم السّلام-کرده باشند مالک گفت: فداى تو شوم، چه ثواب است براى کسى که در شهرهاى دور باشد و ممکن نباشد او را رفتن به سوى قبر آن حضرت؟ فرمود که چون روز عاشورا درآید، بیرون رود به سوى صحرا یا بالا رود بر بام بلندتر در خانۀ خود و اشاره کند به سوى آن حضرت به سلام و جهد کند در نفرین کردن بر قاتل آن حضرت و بعد از آن دو رکعت نماز بکند و بکند این کار را در اوّل روز پیش از پیشین، پس ندبه و نوحه و گریه کند بر حسین و امر کند هرکه را در خانۀ اوست و از او تقیّه نکند، به گریه کردن بر آن حضرت و در خانۀ خود مصیبتى برپا دارد به اظهار جزع بر آن حضرت و ملاقات کنند بعضى از ایشان بعضى را در خانه‌هاى خود به گریه کردن، و تعزیه گویند بعضى از ایشان بعضى را به مصیبت آن حضرت، پس من ضامنم بر خدا که هرگاه این کارها را بکند حق تعالى جمیع آن ثواب‌ها را به ایشان عطا فرماید.
مالک گفت: تو ضامنى و کفیلى از براى ایشان به این ثواب؟ فرمود که بلى.
پرسید که چگونه یک‌دیگر را تعزیه بگویند؟ فرمود که: مى‌گویند:
عظّم اللّه أجورنا بمصابنا بالحسین علیه السّلام و جعلنا و إیّاکم من الطّالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدىّ من آل محمّد علیهم السّلام.[۱]
خدا اجر و مزد ما را عظیم گرداند در سوگوارى و مصیبت ما بر حسین علیه السّلام و ما و شما را از خونخواهان او گرداند با ولى خود حضرت امام مهدى از آل محمد که بر ایشان درود باد.
و اگر توانى در آن روز از براى هیچ کار از خانه مرو که آن روز نحسى است که حاجت هیچ مؤمنى در آن روز برآورده نمى‌شود و اگر برآورده شود از براى او مبارک نیست و در آن خیرى و رشدى نخواهد دید.
و ذخیره مکن از براى منزل خود چیزى که هرکه در این روز از براى منزل خود چیزى ذخیره کند از براى او مبارک نیست آنچه ذخیره کرده است و اهلش که از براى ایشان ذخیره کرده است مبارک نخواهد بود از براى او پس کسى که چنین کند نوشته شود از براى او ثواب هزار هزار حج و هزار هزار عمره و هزار هزار جهاد که همه را با رسول خدا-صلّى اللّه علیه و آله-کرده باشد و از براى او خواهد بود ثواب مصیبت هرپیغمبرى و رسولى و صدّیقى و شهیدى که مرده باشد یا کشته شده باشد از وقتى که خدا دنیا را خلق کرده است تا روز قیامت.
علقمه بن محمّد گفت که من گفتم به حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام که تعلیم نما به من دعایى که بخوانم در این روز که هرگاه خواهم که آن حضرت را زیارت کنم از نزدیک، و دعایى که هرگاه در شهرهاى دور خواهم که اشاره کنم و آن حضرت را زیارت کنم بخوانم. فرمود که اى علقمه! هرگاه بکنى آن دو رکعت را بعد از آنکه اشاره کرده باشى به جانب آن حضرت و گفته باشى بعد از اشاره و نماز آن قول را که مذکور خواهد شد پس دعا کرده خواهى بود به دعایى که ملائکه مى‌خوانند در وقتى که زیارت آن حضرت مى‌کنند و مى‌نویسد خدا براى تو به آن زیارت هزار هزار حسنه و محو مى‌کند از تو هزار هزار گناه و بلند مى‌کند از براى تو در بهشت هزار هزار درجه و خواهى بود از آنها که شهید شده باشند با حسین بن على-صلوات اللّه علیهما-با آنکه شریک شوى با ایشان درجات ایشان و نشناسند تو را مگر از آنها که با آن حضرت شهید شده‌اند و نوشته شود براى تو ثواب هرپیغمبرى و رسولى و ثواب زیارت هرکه آن حضرت را زیارت کرده است از روزى که شهید شده است.
۲. خواندن زیارت عاشورای غیرمعروفه
دوم زیارت عاشوراى غیر معروفه است که با زیارت معروفه متداوله در اجر و ثواب شریک است بى‌مشقت گفتن صد مرتبه لعن و صد مرتبه سلام و این براى آنانکه شغل مهمى دارند فوزى است عظیم و کیفیت آن به نحوى که در مزار قدیم نقل شده بدون شرح آن چنین است که هر کس دوست دارد زیارت کند آن حضرت را از بلاد دور یا نزدیک پس غسل کند و برود به صحرا یا در بام خانه خود آنگاه دو رکعت نماز کند و بخواند در آن سوره قل هو الله أحد چون سلام گفت اشاره کند بسوى آن حضرت به سلام و متوجه شود به این سلام و اشاره و نیت به آن جهتى که در آن است ابو عبد الله الحسین علیه السلام یعنى رو کند به کربلاى معلى آنگاه با خشوع و استکانت بگوید:
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ وَ ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ
سلام بر تو اى فرزند رسول خدا (ص) سلام بر تو اى فرزند پیغمبرى که بشارت آرنده و ترساننده بود سلام بر تو اى فرزند سید اوصیاى پیغمبر اکرم
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا خِیَرَهَ اللَّهِ وَ ابْنَ خِیَرَتِهِ
سلام بر تو اى فرزند فاطمه سیده زنان عالم سلام بر تو اى برگزیده خدا فرزند برگزیده خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوِتْرُ الْمَوْتُورُ
سلام بر تواى آنکه خون پاکت در راه خدا ریخت و خون خواهت خداى منتقم است و فرزند کسى که خونش در راه خدا ریخت و خون خواهش خداست سلام بر تو اى کسى که خونت به انتقام نرسید و منتقم آن خدا و ولى خداست
السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْإِمَامُ الْهَادِی الزَّکِیُّ وَ عَلَى أَرْوَاحٍ حَلَّتْ بِفِنَائِکَ وَ أَقَامَتْ فِی جِوَارِکَ وَ وَفَدَتْ مَعَ زُوَّارِکَ
سلام بر تو اى پیشواى راهنماى پاکیزه صفات سلام بر تو و بر ارواح پاکى که در حرم مطهرت با تو مدفون شدند و در جوارت اقامت کردند و بر کسانى که با زوارت وارد به حرم شریفت شدند
السَّلاَمُ عَلَیْکَ مِنِّى مَا بَقِیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ
سلام از من بر تو باد مادامى که من هستم و لیل و نهار در عالم برقرار است
فَلَقَدْ عَظُمَتْ بِکَ الرَّزِیَّهُ وَ جَلَّتْ فِی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ فِی أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلِ الْأَرَضِینَ أَجْمَعِینَ
تعزیتت بزرگ و مصیبتت بر اهل ایمان و مسلمانان و همه اهل آسمانها و زمینها سخت عظیم و ناگوار بود
فَإِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ وَ تَحِیَّاتُهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنَ
بارى ما همه از جانب خدا آمده‌ایم و بسوى خدا باز مى گردیم درود و رحمت و برکات و تحیات خدا بر تو باد اى ابا عبد الله الحسین
وَ عَلَى آبَائِکَ الطَّیِّبِینَ الْمُنْتَجَبِینَ وَ عَلَى ذُرِّیَّاتِکُمُ الْهُدَاهِ الْمَهْدِیِّینَ
و بر پدران پاکیزه گوهر برگزیده تو باد و بر ذریه پاکت که همه رهبر و رهنماى خلق بودند
لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً خَذَلَتْکَ وَ تَرَکَتْ نُصْرَتَکَ وَ مَعُونَتَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ لَکُمْ
خدا لعنت کند امتى را که تو را مقهور و مغلوب خواستند و نصرت و یاریت نکردند و لعن خدا بر امتى که اساس ظلم و ستم را بر شما بنیاد کردند
وَ مَهَّدَتِ الْجَوْرَ عَلَیْکُمْ وَ طَرَّقَتْ إِلَى أَذِیَّتِکُمْ وَ تَحَیُّفِکُمْ
و بساط جور و طغیان را بگستردند و راه آزار و بیداد را به روى شما باز کردند
وَ جَارَتْ (وَ حَادَتْ) ذَلِکَ فِی دِیَارِکُمْ وَ أَشْیَاعِکُمْ
و این جور و ستم را در دیار و شیعیان و تابعان شما نیز تعمیم دادند
بَرِئَتُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِلَیْکُمْ یَا سَادَاتِی وَ مَوَالِیَّ وَ أَئِمَّتِی مِنْهُمْ وَ مِنْ أَشْیَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ
من نزد خداى عز و جل و نزد شما سید و مولا و پیشوایان من از آن مردم ظالم ستمکار و شیعیان و پیروانشان بیزارى مى جویم
وَ أَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِی أَکْرَمَ یَا مَوَالِیَّ مَقَامَکُمْ وَ شَرَّفَ مَنْزِلَتَکُمْ وَ شَأْنَکُمْ
و از خداى متعالى که مقام شما را اى آقایان من مکرم داشته و شأن و منزلت با شرافت به شما عطا فرموده درخواست مى کنم
أَنْ یُکْرِمَنِی بِوِلاَیَتِکُمْ وَ مَحَبَّتِکُمْ وَ الاِیتِمَامِ بِکُمْ وَ بِالْبَرَاءَهِ مِنْ أَعْدَائِکُمْ
که به من نعمت ولایت و محبت کامل شما را کرامت فرماید و اقتداء به شما و بیزارى از دشمنان شما را به من عنایت کند
وَ أَسْأَلُ اللَّهَ الْبَرَّ الرَّحِیمَ أَنْ یَرْزُقَنِی مَوَدَّتَکُمْ وَ أَنْ یُوَفِّقَنِی لِلطَّلَبِ بِثَارِکُمْ
و باز از خداى بزرگوار مهربان درخواست مى کنم که دوستى خالص شما را نصیبم گرداند و مرا موفق دارد که در طلب خون پاک شما که به ظلم ریختند
مَعَ الْإِمَامِ الْمُنْتَظَرِ الْهَادِی مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ یَجْعَلَنِی مَعَکُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ
در رکاب امام زمان با آن امام منتظر مهدى آل محمد از خونخواهان شما باشم و مرا در دنیا و آخرت با شما قرار دهد
وَ أَنْ یُبَلِّغَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ
و به آن مقام محمودى که شما را نزد خداست برساند
وَ أَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِحَقِّکُمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِی جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ
و باز از خداى عز و جل درخواست مى کنم به حق شما و به شأن و منزلتى که خدا خاص شما خاندان قرار داده
أَنْ یُعْطِیَنِی بِمُصَابِی بِکُمْ أَفْضَلَ مَا أَعْطَى مُصَاباً بِمُصِیبَهٍ
که به من اجرى از غم و اندوهم بر مصایب و سوگوارى شما عطا کند که افضل اجرى باشد که به کسى از مصیبت زدگان عالم عطا مى فرماید
إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ یَا لَهَا مِنْ مُصِیبَهٍ مَا أَفْجَعَهَا وَ أَنْکَاهَا لِقُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ
بارى ما همه از جانب خدا آمده ایم و بسوى او باز مى گردیم چقدر مصیبت وارد بر شما بر دل اهل ایمان و مسلمانان جهان دردناک و ناگوار بود
فَإِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
پس ما از جانب خدا آمده و باز بسوى او باز مى گردیم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْکَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَهٌ وَ مَغْفِرَهٌ
اى خدا درود فرست بر محمد و آل محمد و مرا در مقامى که به عنایات و رحمت و مغفرتت نایل شوم قرار ده
وَ اجْعَلْنِی عِنْدَکَ وَجِیهاً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ
و هم در دنیا و آخرت مرا نزد خود آبرومند و مقرب گردان
فَإِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ
که من به درگاه تو بوسیله محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین تقرب مى جویم
اللَّهُمَّ وَ إِنِّی أَتَوَسَّلُ وَ أَتَوَجَّهُ بِصَفْوَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِمَا
بار الها من به خاصان و برگزیدگان خلقت که محمد مصطفى و على مرتضى و ذریه پاک گوهر این دو بزرگوار به درگاه تو توسل جسته و روى آوردم
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ مَحْیَایَ مَحْیَاهُمْ وَ مَمَاتِی مَمَاتَهُمْ
پروردگارا پس درود فرست بر محمد و آل محمد و مرا در حیات و ممات تابع آنان قرار ده
وَ لاَ تُفَرِّقْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ
و میان من و آنها در دنیا و آخرت جدایى میفکن که همانا تو اجابت کننده دعاى خلقى
اللَّهُمَّ وَ هَذَا یَوْمٌ تَجَدَّدُ (تَجَدَّدَ) (تُجَدَّدُ) فِیهِ النِّقْمَهُ وَ تَنَزَّلُ (تَنَزَّلَ) (تُنَزَّلُ) فِیهِ اللَّعْنَهُ
پروردگارا و این روز روزى است که رنج و مصیبت و کینه منافقان امتت بر آل محمد تجدید یافت
عَلَى اللَّعِینِ یَزِیدَ وَ عَلَى آلِ یَزِیدَ وَ عَلَى آلِ زِیَادٍ وَ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ وَ الشِّمْرِ
و لعنت خدا بر یزید لعین‌و آل زیاد و عمر سعد و شمر نازل گردید
اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ وَ الْعَنْ مَنْ رَضِیَ بِقَوْلِهِمْ وَ فِعْلِهِمْ مِنْ أَوَّلٍ وَ آخِرٍ لَعْناً کَثِیراً
پروردگارا همه آنان را لعنت کن و نیز هر کس که به قول و فعل زشت آنها راضى و خوشنود است از اولین و آخرین اهل دنیا همه را لعنت کن
وَ أَصْلِهِمْ حَرَّ نَارِکَ وَ أَسْکِنْهُمْ جَهَنَّمَ وَ سَاءَتْ مَصِیراً
و در آتش دوزخ بسوزان و در جهنم آنان را مسکن ده که آنجا بدترین مسکن و منزلگاه است
وَ أَوْجِبْ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى کُلِّ مَنْ شَایَعَهُمْ وَ بَایَعَهُمْ وَ تَابَعَهُمْ وَ سَاعَدَهُمْ وَ رَضِیَ بِفِعْلِهِمْ
و بر آنها و بر تمام شیعیان و پیروانشان و هر که با آنها بیعت کرد و مساعدت نمود و راضى به فعل آنها بود همه را حتم در آن دوزخ درافکن
وَ افْتَحْ لَهُمْ وَ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى کُلِّ مَنْ رَضِیَ بِذَلِکَ لَعَنَاتِکَ الَّتِی لَعَنْتَ بِهَا کُلَّ ظَالِمٍ وَ کُلَّ غَاصِبٍ
و بر آنها و بر هر که به کردار ظالمانه آنها راضى باشد درى از لعنها که بر تمام ظالمان گشودى و هر غاصب
وَ کُلَّ جَاحِدٍ وَ کُلَّ کَافِرٍ وَ کُلَّ مُشْرِکٍ وَ کُلَّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ وَ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ
و منکر و کافر و مشرک و هر شیطان مردود و هر گردنکش عنود به روى آنها نیز آن در لعن و عذاب را بگشا
اللَّهُمَّ الْعَنْ یَزِیدَ وَ آلَ یَزِیدَ وَ بَنِی مَرْوَانَ جَمِیعاً
پروردگارا یزید و آل یزید و بنى مروان همه را لعنت فرست
اللَّهُمَّ وَ ضَعِّفْ غَضَبَکَ وَ سَخَطَکَ وَ عَذَابَکَ وَ نَقِمَتَکَ عَلَى أَوَّلِ ظَالِمٍ ظَلَمَ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکَ
پروردگارا خشم و غضب و عذاب و انتقام و قهرت را بر اول شخص ظالم بر اهل بیت پیغمبرت مضاعف و شدید گردان
اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ لَهُمْ وَ انْتَقِمْ مِنْهُمْ إِنَّکَ ذُو نِقْمَهٍ مِنَ الْمُجْرِمِینَ
پروردگارا و تمام ستمگران و ظالمان به آل محمد (ع) را لعنت کن و از آنان سخت انتقام کش که تو از بدکاران و ظالمان عالم به سختى انتقام خواهى کشید
اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ آلَ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَ الْعَنْ أَرْوَاحَهُمْ وَ دِیَارَهُمْ وَ قُبُورَهُمْ
پروردگارا لعنت کن اول ظالمى که در حق آل محمد ظلم و تعدى کرد و لعنت فرست بر جانهاى ناپاکشان و بر دیارشان و بر گور و قبورشان
وَ الْعَنِ اللَّهُمَّ الْعِصَابَهَ الَّتِی نَازَلَتِ الْحُسَیْنَ ابْنَ بِنْتِ نَبِیِّکَ وَ حَارَبَتْهُ
و لعنت کن آن جماعتى را که براى جنگ با حسین پسر دختر پیغمبرت فرود آمدند و با آن حضرت جنگ کردند
وَ قَتَلَتْ أَصْحَابَهُ وَ أَنْصَارَهُ وَ أَعْوَانَهُ وَ أَوْلِیَاءَهُ وَ شِیعَتَهُ وَ مُحِبِّیهِ وَ أَهْلَ بَیْتِهِ وَ ذُرِّیَّتَهُ
و او را با همه اصحاب و انصار و یاران و خواص و شیعیان و دوستان و اهل بیت و ذریه اش همه را شهید کردند
وَ الْعَنِ اللَّهُمَّ الَّذِینَ نَهَبُوا مَالَهُ وَ سَلَبُوا (وَ سَبَوْا) حَرِیمَهُ وَ لَمْ یَسْمَعُوا کَلاَمَهُ وَ لاَ مَقَالَهُ
و لعنت کن اى خدا آنان را که اموالش را به غارت بردند و حرم محترمش را چپاول و اهل حرم را اسیر کردند و گوش به سخنانش ندادند
اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ کُلَّ مَنْ بَلَغَهُ ذَلِکَ فَرَضِیَ بِهِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ الْخَلاَئِقِ أَجْمَعِینَ إِلَى یَوْمِ الدِّینِ
خدایا آنها را و هر که را که ظلم اینان رابشنید و بدان راضى و خوشنود شد از اولین و آخرین خلق تا روز قیامت همه را لعنت کن
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنَ وَ عَلَى مَنْ سَاعَدَکَ وَ عَاوَنَکَ وَ وَاسَاکَ بِنَفْسِهِ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِی الذَّبِّ عَنْکَ
سلام بر تو اى ابا عبد الله الحسین و بر کسانى که با تو مساعدت و یارى و به جان فداکارى کردند و خونشان را در رکابت براى دفع دشمن از تو به خاک ریختند
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا مَوْلاَیَ وَ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى رُوحِکَ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ عَلَى تُرْبَتِکَ وَ عَلَى تُرْبَتِهِمْ
سلام بر تو اى مولاى من و بر آن یاران وفادار تو باد و بر روح پاک تو و بر روح آن پاکان و بر تربت پاک تو و بر تربت پاک آن مردان خدا باد
اللَّهُمَّ لَقِّهِمْ رَحْمَهً وَ رِضْوَاناً وَ رَوْحاً وَ رَیْحَاناً
پروردگارا و بر آنان رحمت و رضوان و نشاط و شادمانى کرامت فرما
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا مَوْلاَیَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ
سلام بر تو اى آقاى من اى ابا عبد الله
یَا ابْنَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ وَ یَا ابْنَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ
اى فرزند خاتم انبیاء و اى فرزند بزرگ اوصیاء و اى فرزند فاطمه زهراء سیده زنان عالم
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا شَهِیدُ یَا ابْنَ الشَّهِیدِ
سلام بر تو شهید راه خدا فرزند شهید راه حق
اللَّهُمَّ بَلِّغْهُ عَنِّی فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی هَذَا الْیَوْمِ وَ فِی هَذَا الْوَقْتِ وَ کُلِّ وَقْتٍ تَحِیَّهً وَ سَلاَماً
ایزدا از من به آن روح پاک در این ساعت و در این روز و در این وقت و تمام اوقات سلام و تحیت برسان
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْعَالَمِینَ وَ عَلَى الْمُسْتَشْهَدِینَ مَعَکَ سَلاَماً مُتَّصِلاً مَا اتَّصَلَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ (بِالنَّهَارِ)
درود و سلام بر تو اى پسر سید اهل عالم و بر آنان که با تو به درجه رفیع شهادت رسیدند درود و سلامى که بر دوام بماند مادامى که شب و روز در عالم برقرار است
السَّلاَمُ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الشَّهِیدِ السَّلاَمُ عَلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ الشَّهِیدِ
سلام بر حسین بن على شهید سلام بر على بن الحسین شهید (على اکبر)
السَّلاَمُ عَلَى الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الشَّهِیدِ السَّلاَمُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ
سلام بر حضرت ابا الفضل فرزند امیر المؤمنین سلام بر تمام شهیدان از فرزندان امیر المؤمنین
السَّلاَمُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرٍ وَ عَقِیلٍ السَّلاَمُ عَلَى کُلِّ مُسْتَشْهَدٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ
سلام بر شهیدان از فرزندان حضرت جعفر و عقیل سلام بر جمیع شهیدان اهل ایمان
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَلِّغْهُمْ عَنِّی تَحِیَّهً وَ سَلاَماً
پروردگارا درود و رحمت فرست بر محمدو آل محمد و از من به آن خوبان عالم سلام و تحیت برسان
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ عَلَیْکَ السَّلاَمُ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
سلام بر تو اى رسول خدا و درود و رحمت و برکات خدا بر تو باد
أَحْسَنَ اللَّهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکَ الْحُسَیْنِ علیه السلام
خدا بر تو اجر نیکو در مقابل این تعزیت و مصیبت فرزندت حسین علیه السلام به تو مرحمت فرماید
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَبَا الْحَسَنِ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ عَلَیْکَ السَّلاَمُ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
سلام بر تو اى ابا الحسن اى امیر المؤمنین درود و رحمت و برکات خدا بر تو باد
أَحْسَنَ اللَّهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکَ الْحُسَیْنِ
خدا اجر نیکو در مقابل این تعزیت و مصیبت فرزندت حسین (ع) به تو مرحمت فرماید
السَّلاَمُ عَلَیْکِ یَا فَاطِمَهُ یَا بِنْتَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ عَلَیْکِ السَّلاَمُ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
سلام بر تو اى فاطمه زهراء دختر پیغمبر پروردگار عالم درود و تحیت و رحمت و برکات خدا بر تو باد خدا
أَحْسَنَ اللَّهُ لَکِ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکِ الْحُسَیْنِ
اجر نیکو در مقابل تعزیت و مصیبت فرزندت حسین به تو مرحمت فرماید
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ وَ عَلَیْکَ السَّلاَمُ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
سلام بر تو اى ابا محمد اى حسن مجتبى درود و رحمت و برکات خدا بر تو باد
أَحْسَنَ اللَّهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی أَخِیکَ الْحُسَیْنِ
و خدا اجر نیکو در مقابل تعزیت و مصیبت برادرت حسین به تو مرحمت فرماید
السَّلاَمُ عَلَى أَرْوَاحِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ الْأَحْیَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
سلام و درود بر ارواح مرد و زن اهل ایمان از زندگان و مردگان آنها باد درود و رحمت و برکات خدا بر آنها باد
أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُمُ الْعَزَاءَ فِی مَوْلاَهُمُ الْحُسَیْنِ
خدا اجر نیکو در مقابل تعزیت و مصیبت آقا و مولایشان حسین به آنها مرحمت فرماید
اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَارِهِ مَعَ إِمَامٍ عَدْلٍ تُعِزُّ بِهِ الْإِسْلاَمَ وَ أَهْلَهُ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ
پروردگارا ما هم با امام و پیشواى عدل که اسلام و اهلش را به آن حضرت عزیز مى‌گردانى در رکاب او ما را هم از خونخواهان حسین قرار ده اى پروردگار عالم.
پس به سجده برو و بگو:
اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى جَمِیعِ مَا نَابَ (یَأْتِی) مِنْ خَطْبٍ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى کُلِّ أَمْرٍ
اى خدا حمد و ستایش تو را بر آنچه از غم و اندوه و نوایب و مصایب بزرگ به ما رسد و حمد تو را بر جمیع امور و حوادث عالم
وَ إِلَیْکَ الْمُشْتَکَى فِی عَظِیمِ الْمُهِمَّاتِ بِخِیَرَتِکَ وَ أَوْلِیَائِکَ وَ ذَلِکَ لِمَا أَوْجَبْتَ لَهُمْ مِنَ الْکَرَامَهِ وَ الْفَضْلِ الْکَثِیرِ
و مرجع شکایت در مهمات بزرگ و مصایب سخت که بر دوستان خاص و برگزیدگان حضرتت مى رسد درگاه تو خواهد بود و این مصایب سخت براى آنست که بر آنها لطف و کرامت و فضل تو بسیار است
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
پروردگارا درود فرست بر محمد و آل محمد
وَ ارْزُقْنِی شَفَاعَهَ الْحُسَیْنِ علیه السلام یَوْمَ الْوُرُودِ وَ الْمَقَامِ الْمَشْهُودِ وَ الْحَوْضِ الْمَوْرُودِ (الْمَقَامَ الْمَشْهُودَ وَ الْحَوْضَ الْمَوْرُودَ)
و شفاعت حضرت حسین علیه السلام را روزى من بگردان در روزى که وارد بر تو شویم و به مقام شهود حضرتت نایل و از چشمه کوثر رحمتت سیراب گردیم
وَ اجْعَلْ لِی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ مَعَ الْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِ الْحُسَیْنِ علیه السلام
و مرا از آنان قرار ده که با قدم صدق و صفا نزد تو آیند با حضرت حسین علیه السلام و اصحابش
الَّذِینَ وَاسَوْهُ بِأَنْفُسِهِمْ وَ بَذَلُوا دُونَهُ مُهَجَهُمْ وَ جَاهَدُوا مَعَهُ أَعْدَاءَکَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ رَجَائِکَ
آن اصحاب وفادارى که با او مواسات را به حد جان نثارى رسانیدند و جان را نزد او در راه خدا فدا کرده و با دشمنانش جهاد کردند براى رضا و خوشنودى تو
وَ تَصْدِیقاً بِوَعْدِکَ وَ خَوْفاً مِنْ وَعِیدِکَ إِنَّکَ لَطِیفٌ لِمَا تَشَاءُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
و امیدوارى و ایمان به وعده‌‌ها و وعید قهر تو که همانا تو علمت نافذ و رحمتت شامل هر چه بخواهى هست اى مهربانترین مهربانان عالم.
۳. ترک کارهای دنیوی در روز عاشورا
از حضرت امام رضا علیه السلام منقول است که هر که ترک کند سعى در حوایج خود را در روز عاشورا و پى کارى نرود حق تعالى حوایج دنیا و آخرت او را برآورد و هر که روز عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه او باشد حق تعالى روز قیامت را روز فرح و سرور و شادى او گرداند و دیده اش در بهشت به ما روشن گردد و هر که روز عاشورا را روز برکت نامد و از براى منزل خود در آن روز چیزى ذخیره کند خدا آن ذخیره را براى او مبارک نگرداند و در روز قیامت با یزید و عبید الله بن زیاد و عمر بن سعد علیهم اللعنه محشور گردد
پس باید که در روز عاشورا آدمى مشغول کارى از کارهاى دنیا نگردد و مشغول گریه و نوحه و مصیبت باشد و امر کند اهل خانه خود را که تعزیه آن حضرت را بدارند و مشغول ماتم باشند چنانکه در ماتم عزیزترین اولاد و اقارب خود مى‌باشند و در آن روز امساک کند از خوردن و آشامیدن بى آنکه قصد روزه کند و در آخر روز بعد از عصر افطار کند اگر چه به شربت آبى باشد و روزه تمام ندارد مگر آنکه در خصوص آن روز روزه واجبى داشته باشد که به نذر یا مثل آن بر او واجب شده باشد که آن روز را روزه باید بگیرد و در آن روز آذوقه در خانه ذخیره نکند و نخندد و مشغول لهو و لعب نگردد.
۴. خواندن زیارت وارث
در روایت ابن قولویه است که حضرت صادق علیه السلام به مفضل بن عمر فرمود که اى مفضل چون برسى به قبر امام حسین علیه السلام بر در روضه بایست و این کلمات را بخوان که ترا به هر کلمه نصیبى از رحمت الهى خواهد بود:
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَهِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث آدم برگزیده خدا سلام بر تو اى وارث نوح پیغمبر خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَى کَلِیمِ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث ابراهیم خلیل خدا سلام بر تو اى وارث موسى سخن گوى با خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَى رُوحِ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث عیسى روح قدس الهى
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث حضرت محمد حبیب (و محبوب) خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عَلِیٍّ وَصِیِّ رَسُولِ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث على وصى رسول خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ الرَّضِیِّ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ فَاطِمَهَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ
سلام بر تو اى وارث حسن مجتبى صاحب مقام رضا سلام بر تو اى وارث فاطمه زهراء دختر رسول خدا
السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الشَّهِیدُ الصِّدِّیقُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوَصِیُّ الْبَارُّ التَّقِیُ
سلام بر تو اى شهید راه خدا با صدق و حقیقت سلام بر تو اى وصى نیکوکار با تقواى
السَّلاَمُ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِکَ وَ أَنَاخَتْ بِرَحْلِکَ السَّلاَمُ عَلَى مَلاَئِکَهِ اللَّهِ الْمُحْدِقِینَ بِکَ
سلام بر ارواح پاکى که به بارگاه عزتت راه یافتند و به خدمتت رحل اقامت افکندند سلام بر فرشتگان خدا در گرد روح پاکت
أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاَهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ
گواهى مى دهم که تو نماز را بپاداشتى و زکوه به مستحقان عطا کردى و امر به معروف و نهى از منکر فرمودى
وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
و خدا را با اخلاص کامل تا هنگام رحلت پرستش کردى سلام‌و رحمت و برکات خدا بر تو باد.
پس بسوى قبر روانه مى شوى و به هر قدمى که بر مى دارى یا مى گذارى مثل ثواب کسى دارى که در خون خود دست و پا زده باشد در راه خدا پس چون به نزدیک قبر برسى دست بر قبر بمال و بگو:
السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ سَمَائِهِ
سلام بر تو اى حجت خداى در زمین و آسمانش
پس مى روى و متوجه نماز مى شوى و بهر رکعت که مى‌کنى نزد آن حضرت مثل ثواب کسى دارى که حج و عمره هزار مرتبه کرده باشد و هزار بنده را آزاد کرده باشد و هزار مرتبه از براى خدا به جهاد ایستاده باشد با پیغمبر مرسل الخبر.
۵. دعای عشرات در روز عاشورا
سید براى این روز دعایى نقل کرده است شبیه به دعاى عشرات بلکه ظاهر آن است که خود آن دعا باشد موافق بعضى روایات آن.
۶. تلاوت سوره اخلاص در روز عاشورا
خواندن هزار مرتبه توحید در این روز فضیلت دارد و روایت شده که خداوند رحمان نظر رحمت بسوى او کند. (سوره اخلاص)
۷. کراهت روزه در روزهای نهم و دهم محرم
علامه مجلسى در زاد المعاد فرموده و بهتر آن است که روز نهم و دهم را روزه ندارد زیرا که بنى امیه این دو روز را براى برکت و شماتت بر قتل آن حضرت روزه مى داشتند و احادیث بسیار در فضیلت این دو روز و روزه آنها بر حضرت رسول صلى الله علیه و آله بسته اند و از طریق اهل بیت علیهم السلام احادیث بسیار در مذمت روزه این دو روز خصوصا روز عاشورا وارد شده است.
۸. امساک بدون قصد روزه در عاشورا
شایسته است که شیعیان در این روز امساک کنند از خوردن و آشامیدن بى آنکه قصد روزه کنند و در آخر روز بعد از عصر افطار کنند به غذایى که اهل مصیبت مى‌خورند مثل ماست یا شیر و امثال آنها نه مثل غذاهاى لذیذه و آنکه جامه هاى پاکیزه بپوشند و بندها را بگشایند و آستین‌ها را بالا کنند به هیئت صاحبان مصیبت.
